Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) là một tình trạng nghiêm trọng có thể phát triển sau khi bạn quan hệ tình dục. Các triệu chứng STI phổ biến bao gồm ngứa và rát quanh vùng sinh dục của bạn. Tin tốt là hầu hết các phương pháp điều trị STI đều có thể chữa khỏi bệnh nhiễm trùng, nhưng không phải tất cả các loại. Bạn có thể bị STI trở lại, ngay cả sau khi chữa khỏi.

1. Tổng quan

Bệnh lây truyền qua đường tình dục là gì?

Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) là các bệnh nhiễm trùng hoặc tình trạng mà bạn có thể mắc phải từ bất kỳ hình thức hoạt động tình dục nào liên quan đến miệng, hậu môn, âm đạo hoặc dương vật. Một tên gọi phổ biến khác của STI là bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc STD. Có một số loại STI. Các triệu chứng phổ biến nhất là nóng rát, ngứa hoặc tiết dịch ở vùng sinh dục. Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục không có triệu chứng, nghĩa là bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục rất dễ lây lan. Nếu bạn có hoạt động tình dục, bạn có thể mắc và truyền STI mà không hề biết. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) khuyến nghị sàng lọc hoặc xét nghiệm STI thường xuyên nếu bạn có hoạt động tình dục.

STI là những căn bệnh nghiêm trọng cần được điều trị. Một số, như virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV), không có cách chữa trị và có thể đe dọa tính mạng nếu không điều trị.

Các loại bệnh lây truyền qua đường tình dục gồm gì?

Các loại bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất bao gồm:

• Chlamydia.
• Mụn rộp sinh dục.
• Mụn cóc sinh dục.
• Bệnh lậu.
• Bệnh viêm gan B, C
• HIV/AIDS.
• Virus gây u nhú ở người (HPV).
• Rận mu
• Bệnh giang mai.
• Trichomonas.

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến như thế nào?

Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục là phổ biến. Hơn 25 triệu ca nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục xảy ra mỗi năm ở Hoa Kỳ. Trên toàn thế giới, ước tính có khoảng 374 triệu ca nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục xảy ra mỗi năm. Theo CDC, có khoảng 2,5 triệu trường hợp mắc bệnh chlamydia, lậu và giang mai ở Hoa Kỳ vào năm 2021. Khoảng một nửa số trường hợp này xảy ra ở những người từ 15 đến 24 tuổi.

2. Triệu chứng và nguyên nhân

Các triệu chứng của bệnh lây truyền qua đường tình dục là gì?

Các triệu chứng của bệnh lây truyền qua đường tình dục khác nhau tùy theo loại. Bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng nào. Nếu bạn có các triệu chứng, chúng có thể xuất hiện xung quanh vùng sinh dục của bạn và có thể bao gồm:

• Các vết sưng, vết loét hoặc mụn cóc trên hoặc gần dương vật, âm đạo, miệng hoặc hậu môn của bạn.
• Sưng hoặc ngứa dữ dội gần dương vật hoặc âm đạo của bạn.
• Tiết dịch dương vật.
• Dịch tiết âm đạo có mùi hôi, gây kích ứng hoặc có màu sắc hoặc số lượng khác với bình thường.
• Chảy máu âm đạo không vào kỳ kinh.
• Quan hệ tình dục đau đớn.
• Đi tiểu đau hoặc đi tiểu thường xuyên.

Ngoài ra, bạn cũng có thể có các triệu chứng khắp cơ thể, bao gồm:

• Phát ban da.
• Giảm cân.
• Bệnh tiêu chảy.
• Đổ mồ hôi đêm.
• Đau nhức, sốt, ớn lạnh.
• Vàng da và lòng trắng mắt.

Nguyên nhân gây ra các bệnh lây truyền qua đường tình dục?

Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục phát triển khi nhiều loại vi khuẩn, vi rút hoặc ký sinh trùng lây nhiễm vào cơ thể bạn. Bạn có thể nhiễm những vi sinh vật này từ chất dịch cơ thể (như máu, nước tiểu, tinh dịch, nước bọt và các vùng có chất nhầy khác) khi quan hệ tình dục - thường là quan hệ tình dục qua đường âm đạo, miệng và hậu môn hoặc các hoạt động tình dục khác.

Bệnh lây truyền qua đường tình dục có lây không?

Có, các bệnh lây truyền qua đường tình dục rất dễ lây lan. Hầu hết các STI lây truyền từ người này sang người khác qua quan hệ tình dục qua chất dịch cơ thể hoặc từ tiếp xúc da kề da bằng cách chạm vào bộ phận bị nhiễm bệnh trên cơ thể của một người, thường là bộ phận sinh dục. Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục, như bệnh giang mai, có thể lây lan khi sinh con.

Nếu bạn mắc STI, điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ da liễu để điều trị. Một số STI có thể chữa được. Bạn có thể ngăn ngừa sự lây lan của STI bằng cách xét nghiệm thường xuyên nếu bạn có hoạt động tình dục, nói chuyện với bạn tình về chẩn đoán của mình và sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục.

Các yếu tố nguy cơ của bệnh lây truyền qua đường tình dục là gì?

• Nếu bạn hoạt động tình dục, bạn có nguy cơ bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục.
• Bạn cũng có thể bị STI nếu dùng chung vật dụng cá nhân như kim tiêm có chứa máu của bạn. Điều này có thể xảy ra trong các trường hợp sau:
• Hình xăm không vô khuẩn.
• Xỏ lỗ không vô khuẩn.
• Dùng chung kim tiêm khi sử dụng chất gây nghiện.

Việc thiếu giao tiếp do kỳ thị hoặc xấu hổ về việc mắc STI có thể khiến bạn và bạn tình của bạn có nguy cơ lây truyền bệnh cao hơn. Trước khi quan hệ tình dục, bạn nên hỏi bạn tình những câu hỏi sau:

• Bạn có STI đang hoạt động không?
• Lần kiểm tra STI gần đây nhất của bạn là khi nào?
• Hiện tại bạn có đang được điều trị STI không?
• Bạn có thường xuyên sử dụng biện pháp bảo vệ với bạn tình của mình không?

Đặt những câu hỏi này có thể giúp bạn bảo vệ chính mình.

Sau khi được chẩn đoán mắc bệnh lậu, thường có cảm giác lo lắng. Bạn có thể muốn tránh nói với bạn tình của mình vì bạn cảm thấy xấu hổ. Cởi mở và trung thực với bạn tình sẽ giúp xây dựng niềm tin và sự hiểu biết. Nếu bạn mắc STI, bạn có thể giảm nguy cơ lây nhiễm sang bạn tình của mình bằng cách nói chuyện với họ trước khi tham gia vào các hoạt động tình dục.

3. Các biến chứng của bệnh lây truyền qua đường tình dục là gì?

Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể gây ra các biến chứng suốt đời nếu không được điều trị. Các biến chứng thường gặp do STI không được điều trị bao gồm:

• HIV có thể dẫn đến AIDS.
• Bệnh giang mai có thể làm tổn thương các cơ quan, hệ thần kinh và lây nhiễm sang thai nhi đang phát triển.
• Nguy cơ lây lan STI cho bạn tình của bạn.

Các biến chứng phức tạp liên quan đến bệnh lậu đối với phụ nữ bao gồm:

• Bệnh viêm vùng chậu (PID), có thể làm tổn thương tử cung của bạn và gây vô sinh.
• Có thai ngoài tử cung.
• Vô sinh
• Đau vùng chậu mãn tính.

Ở nam giới, STI không được điều trị có thể dẫn đến:

• Nhiễm trùng ở niệu đạo và tuyến tiền liệt.
• Tinh hoàn sưng, đau.
• Vô sinh.

4. Chẩn đoán và xét nghiệm

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục được chẩn đoán như thế nào?

Bác sĩ da liễu sẽ chẩn đoán bệnh lây truyền qua đường tình dục sau khi khám và xét nghiệm. Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng cũng như tiền sử bệnh và tình dục của bạn - hãy trả lời thành thật để bạn có thể nhận được sự trợ giúp mà bạn cần. Sau khi chẩn đoán STI dương tính, bạn cần thông báo cho bạn tình của mình rằng họ cũng nên đi xét nghiệm. Đây có thể là một quá trình đầy cảm xúc, nhưng việc nói với bạn tình của bạn có thể giúp họ nhận được sự chăm sóc cần thiết và ngăn ngừa sự lây lan của bệnh truyền nhiễm.

Xét nghiệm STI là gì?

Xét nghiệm nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục là xét nghiệm y tế để xác định xem bạn có mắc STI hay không. Bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng của bạn và đưa ra một hoặc nhiều xét nghiệm để xác định nguyên nhân. Có các xét nghiệm khác nhau cho từng loại STI. Bác sĩ sẽ nói chuyện với bạn về xét nghiệm bạn cần. Xét nghiệm STI có thể bao gồm:

• Xét nghiệm nước tiểu.
• Phết niêm mạc má.
• Xét nghiệm máu.
• Một mẫu chất lỏng từ vết loét da.
• Một mẫu dịch tiết hoặc tế bào từ cơ thể bạn (thường là âm đạo, niệu đạo, cổ tử cung, dương vật, hậu môn hoặc cổ họng).

Xét nghiệm STI hầu hết không gây đau đớn. Bạn có thể cảm thấy một vết chích nhỏ trong khi xét nghiệm máu hoặc vết chích từ tăm bông chạm vào vết loét.

Tôi nên xét nghiệm STI bao lâu một lần?

Hầu hết các bác sĩ đều khuyến nghị xét nghiệm nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục hàng năm. Bạn có thể chọn đi xét nghiệm thường xuyên hơn, chẳng hạn như 3 đến 6 tháng một lần, nếu bạn có nhiều bạn tình. Một số bác sĩ khuyên bạn nên thử nghiệm trước khi quan hệ tình dục với bạn tình mới. Xét nghiệm thường xuyên giúp phát hiện và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục mà bạn thậm chí có thể không biết mình mắc phải. Nói chuyện với bác sĩ về lịch trình xét nghiệm phù hợp với bạn.

5. Quản lý và điều trị

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục được điều trị như thế nào?

Mục tiêu của việc điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục là:

• Chữa lành nhiều (không phải tất cả) STI.
• Giảm bớt các triệu chứng của bạn.
• Giảm khả năng lây lan nhiễm trùng.
• Giúp bạn khỏe mạnh và luôn khỏe mạnh.

Điều trị STI có thể bao gồm dùng các loại thuốc như:

• Thuốc kháng sinh.
• Thuốc kháng virus.

Bạn có thể dùng những loại thuốc này bằng đường uống hoặc tiêm.

Tôi có nên chủng ngừa HPV không?

Vi-rút u nhú ở người (HPV) là loại vi-rút STI phổ biến nhất ở Hoa Kỳ. Những người nhiễm vi-rút HPV có thể không có triệu chứng hoặc họ có thể phát triển mụn cóc hoặc vết sưng tấy quanh bộ phận sinh dục. HPV nguy cơ cao thậm chí có thể gây ung thư cổ tử cung.

Có vắc-xin để ngăn ngừa vi-rút HPV và mụn cóc sinh dục. Bác sĩ khuyên trẻ em từ 11 đến 12 tuổi nên dùng thuốc này vì nó có hiệu quả nhất trước khi bạn hoạt động tình dục. Bác sĩ  khuyến nghị tiêm vắc xin cho tất cả mọi người từ 26 tuổi trở xuống và thông tin cập nhật cho thấy những người từ 45 tuổi trở xuống có thể được hưởng lợi từ vắc xin HPV. Nói chuyện với bác sĩ để xem liệu nó có phù hợp với bạn không.

Liệu pháp đối tác cấp tốc là gì?

Trị liệu cấp tốc cho bạn tình (EPT) là khi bác sĩ cung cấp cho bạn đơn thuốc cho bạn tình mà không cần kiểm tra họ, khi bạn được chẩn đoán mắc bệnh chlamydia hoặc bệnh lậu. Thông thường, bác sĩ sẽ đợi để kiểm tra bạn tình của bạn trước khi đưa ra đơn thuốc. Nhưng giả định hợp lý là nếu bạn mắc một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục này thì đối tác của bạn cũng có thể mắc phải. Điều này ngăn ngừa tái nhiễm và ngăn chặn sự lây truyền bổ sung càng sớm càng tốt.

Bao lâu sau khi điều trị tôi sẽ cảm thấy tốt hơn?

Nếu bác sĩ cung cấp cho bạn thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng vi-rút để điều trị bệnh lây truyền qua đường tình dục, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn trong vòng vài ngày. Đảm bảo uống hết thuốc theo chỉ dẫn, ngay cả khi bạn cảm thấy khỏe hơn. Và không bao giờ dùng chung thuốc - không đưa thuốc của bạn cho người khác và không dùng thuốc của người khác để điều trị các triệu chứng của bạn.

6. Phòng ngừa

Làm cách nào để giảm nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục?

Cách duy nhất để giảm nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục là kiêng quan hệ tình dục (không quan hệ tình dục). Nếu bạn hoạt động tình dục, bạn có thể:

• Hãy sử dụng bao cao su làm từ latex bất cứ khi nào bạn quan hệ tình dục dưới mọi hình thức. Nếu quan hệ bằng miệng, hãy sử dụng tấm phủ răng.

• Chọn bạn tình một cách cẩn thận. Đừng quan hệ tình dục nếu bạn nghi ngờ bạn tình của mình mắc STI.
• Kiểm tra STI thường xuyên. Làm như vậy sẽ giúp ngăn ngừa sự lây lan của STI sang người khác. Yêu cầu bất kỳ bạn tình mới nào đi xét nghiệm trước khi quan hệ tình dục lần đầu tiên.
• Tránh uống rượu hoặc ma túy trước khi quan hệ tình dục. Những người bị ảnh hưởng có thể tham gia vào các hoạt động tình dục mà không có biện pháp phòng ngừa an toàn.
• Tìm hiểu các dấu hiệu và triệu chứng của STI. Nếu bạn nhận thấy các triệu chứng, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ.
• Hãy tự giáo dục bản thân về STI. Bạn càng biết nhiều, bạn càng có thể bảo vệ bản thân và bạn tình của mình tốt hơn.

Có thể ngăn chặn sự lây lan của các bệnh lây truyền qua đường tình dục?

Bạn có thể thực hiện các bước để bảo vệ bản thân và người khác khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục:

• Nếu bạn có các triệu chứng của STI, đừng quan hệ tình dục cho đến khi bạn gặp bác sĩ và được điều trị. Bạn có thể tiếp tục quan hệ tình dục khi bác sĩ của bạn cho phép.
• Làm theo hướng dẫn của bác sĩ để điều trị.
• Hãy quay lại bác sĩ của bạn để được kiểm tra lại sau khi hoàn tất điều trị.
• Hãy chắc chắn rằng  bạn tình của bạn biết về chẩn đoán dương tính của bạn và cũng được điều trị.
• Sử dụng bao cao su bất cứ khi nào bạn quan hệ tình dục, đặc biệt là với bạn tình mới.
• Tiêm vắc-xin một số bệnh lây truyền qua đường tình dục (HPV) để ngăn ngừa các biến chứng.

7. Triển vọng/Tiên lượng

Tôi có thể mong đợi điều gì nếu tôi bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục?

Hầu hết các STI đều biến mất sau khi điều trị. Một số có thể cần quản lý suốt đời bằng thuốc. Bạn có thể phát triển STI tương tự sau khi nó biến mất nếu bạn bị nhiễm lại.

Những người được chẩn đoán STI có thể cảm thấy bối rối hoặc xấu hổ. Nhưng STI có thể xảy ra với bất kỳ ai - hàng triệu người mắc phải. Nếu bạn đang lo lắng hoặc căng thẳng về chẩn đoán STI của mình, hãy cân nhắc liên hệ với bạn bè, người thân hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần để được hỗ trợ.

Nếu tôi bị STI và đang mang thai thì sao?

Nếu bạn đang mang thai và mắc STI, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn ngay lập tức. Họ sẽ thảo luận về các lựa chọn điều trị để giữ an toàn cho bạn và thai nhi.

Triển vọng của các bệnh lây truyền qua đường tình dục là gì?

Nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể được chữa khỏi. Thật không may, không có cách chữa trị cho tất cả các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Những tình trạng như HIV cần được chăm sóc và điều trị suốt đời. Bạn có thể bị STI trở lại, ngay cả sau khi điều trị để chữa khỏi.

8. Sống với STI

Làm cách nào để chăm sóc bản thân nếu tôi bị nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục?

Nếu bác sĩ của bạn đưa ra chẩn đoán nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, hãy thực hiện các bước sau để giữ cho bản thân khỏe mạnh:

• Dùng tất cả các loại thuốc mà bác sĩ kê đơn cho bạn.
• Đừng quan hệ tình dục trong khi bạn đang điều trị STI. Hãy đợi cho đến khi bác sĩ của bạn thông báo hoàn toàn rõ ràng.
• Hãy cho bạn tình của bạn biết bạn mắc STI để họ có thể nói chuyện với bác sĩ về việc xét nghiệm và điều trị.
• Khi bạn tiếp tục quan hệ tình dục, hãy sử dụng bao cao su. 

Khi nào tôi nên gặp bác sĩ?

Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn nhận thấy bạn hoặc bạn tình của mình có các triệu chứng của STI. Bạn cũng nên thường xuyên đến gặp bác sĩ để xét nghiệm STI hàng năm hoặc thường xuyên hơn nếu bạn có quan hệ tình dục.

Tôi nên hỏi bác sĩ những câu hỏi gì?

Nếu bạn đang hoạt động tình dục hoặc đã mắc STI, hãy hỏi bác sĩ của bạn:

• Làm cách nào tôi có thể ngăn ngừa STI?
• STI có gây ra bất kỳ biến chứng hoặc vấn đề nào trong tương lai không?
• Tôi có nên đi kiểm tra STI thường xuyên không?
• Bạn tình của tôi có nên được kiểm tra không?
• Tôi cần loại điều trị nào?
• Khi nào STI sẽ biến mất?
• Có tác dụng phụ của việc điều trị?

Tóm lại

Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục là phổ biến. Nếu bạn cảm thấy khó chịu nóng rát hoặc ngứa xung quanh bộ phận sinh dục hoặc các dấu hiệu khác của bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể xảy ra, hãy nói chuyện với bác sĩ da liễu. Thuốc kháng sinh thường có thể điều trị nhiễm trùng thành công. Trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể chữa khỏi STI mà không để lại biến chứng lâu dài. Trong một số trường hợp, như với HIV, bạn có thể cần điều trị suốt đời. Sử dụng bao cao su hoặc các biện pháp phòng ngừa STI khác khi bạn hoạt động tình dục có thể làm giảm nguy cơ mắc STI.

Bạn có thể tham khảo thêm các tài liệu uy tín như:

1. CDC’s Sexually Transmitted Infections (STI) Treatment Guidelines, 2021 provides current evidence-based prevention, diagnostic and treatment recommendations that replace the 2015 guidance: https://www.cdc.gov/std/treatment-guidelines/STI-Guidelines-2021.pdf
2. WHO Guidelines for the management of symptomatic sexually transmitted infections 15 July 2021: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/342523/9789240024168-eng.pdf?sequence=1%20%22